written by Wybe Koopmans





REBEL 9.0, EEN EERSTE INDRUK!



Ongeveer een maand geleden kreeg ik (en nog 11 andere testers) voor 

het eerst de beta-versie van Rebel 9.0 onder ogen, en ik kan, na een  

maand van testen, stellen dat het Ed Schroder en zijn team wederom

gelukt is om de voorgaande versie van Rebel te laten volgen door een 

nog betere.

     

Ik durf op voorhand te stellen, dat het mij zal verbazen, als 

Rebel 9.0 over enkele maanden de nummer 1 positie op de vermaarde 

SSDF-lijst (een ranglijst van beste schaakprogramma's) niet zal 

gaan heroveren.





Waarom ben ik zo gecharmeerd van dit programma?



Op de eerste plaats is het natuurlijk het ijzersterke schaakprogramma.

Indien we terugkijken naar het afgelopen AEGON-toernooi, waar de mens

het opneemt tegen de computer, dan kan worden gesteld dat zelfs voor

(groot)meesters Rebel 9.0 een geduchte tegenstander is geworden.

Samen met het programma Kallisto kwam Rebel als beste 

schaakprogramma uit de bus. Hiernaast heeft Rebel dit jaar een match 

gespeeld tegen grootmeester Artoer Joesoepov (bekend van zijn partijen 

tegen Jan Timman) en glansrijk gewonnen. Voor de partijen van zowel

het AEGON-toernooi als de genoemde match wordt verwezen, naar de 

overige pagina's op de Rebel-homepage.  

     

Echter naast het genoemde schaakprogramma kent Rebel zoveel extra

opties (databank - openingsboeken  - overig), dat voor elke 

schaakliefhebber van welk niveau dan ook, er wel wat bij zit. Zodoende

is Rebel 9.0 veel meer dan alleen een schaakprogramma. Wat dacht u van 

leren blind schaken of simultaan spelen tegen Rebel, om maar eens een 

wat te noemen? 

Over de verschillende mogelijkheden van Rebel 9.0 later meer.





Algemeen:



Rebel 9.0 is een schaakprogramma en een schaakdatabank ineen. Het

programma werkt zowel onder MSDOS als onder WINDOWS. Waarbij wel

dient te worden opgemerkt, dat de speelsterkte onder MSDOS iets hoger

ligt. Dit heeft alles te maken met het beschikbaar geheugen voor het 

programma.

     

Het speelbord en stukken zien er mooi en duidelijk uit. Kleuren kunnen

desgewenst zelf naar eigen smaak worden aangepast. Middels pulldown

menu's kunnen de vele opties binnen Rebel worden bereikt.

De meeste opties kunnen zowel met de muis als met het toetsenbord

worden bediend. Via zogenaamde sneltoetsen/knoppen (instelbaar) kan

het speelcomfort worden verhoogd. Verder zijn zeer veel instellingen 

door de gebruiker zelf naar eigen wens in te stellen, kortom zeer 

gebruiksvriendelijk.

     



Het schaakprogramma:



Naast de nieuwe versie Rebel 9.0, zijn ook de versies Rebel 8.0 en 

7.0 plus de promotionele Rebel Decade aan de CD-Rom toegevoegd. 

Zodoende heeft u de beschikking over vier schaakprogramma's na 

aanschaf van Rebel 9.0.

     

Leuk hoor ik u denken, maar wat moet ik er mee ?

Op de eerste plaats heeft u nu de keuze vrijheid om in plaats van een

tegen vier verschillende tegenstanders met een eigen sterkte te spelen.

     

Indien we kijken naar de laatste SSDF-ratinglijst (van 4 september 

1997), dan kunnen we voor bijvoorbeeld voor een Pentium 90 MHz, de 

volgende opstelling maken: 

  Rebel 8.0                                 rating  2464

  Rebel 7.0                                 rating  2406

  Rebel Decade                              rating  2280



Deze rating ontstaat door verschillende programma's tegen elkaar 

(meestal automatisch) te laten spelen op toernooi-niveau, 40 zetten 

in 2 uur. Op een zeer snelle machine, als een Pentium MMX 200 Mhz, komt

de rating van Rebel 8.0 uit op 2519. Er bestaat nogal een verschil van 

mening of je deze rating mag vergelijken met die van ELO. Dit is een 

systeem waarbij de speelsterkte van "menselijke" schakers worden 

uitgedrukt. Ter vergelijking wereldkampioen Kasparov heeft een ELO-

rating van meer dan 2800 punten. Vergelijkbaar of niet, opzich is de

SSDF-rating als indicator voor de speelsterkte van een schaakprogramma

best bruikbaar.

     

Uit het bovenstaande staatje blijkt versie 8.0 het sterkst te zijn. Zelf

vind ik het af en toe leuk om tegen Rebel Decade te vluggeren, want op 

basis van die rating acht ik mij zelf meer kans toe dan tegen 

bijvoorbeeld Rebel 8.0.

     

Eind september, begin oktober komt Rebel 9.0 op de markt. De afgelopen

maand heb ik de "nieuwe" versie uitvoerig getest tegen genoemde versies

8.0 en 7.0. Ik verwacht dat de sterkte van Rebel 9.0, voor bijvoorbeeld

een Pentium 90 Mhz, tussen de 20 en 30 ratingpunten hoger dan Rebel 8.0

zal liggen.  



Ok, nogmaals leuk, vier mogelijke tegenstanders in plaats van een, maar

verder ?

     

Wel nu, in Rebel 9.0 zit een zogenaamde "autoplayer". Hiermee is het

mogelijk om de vier "machines" automatisch tegen elkaar te laten spelen.

Vele instellingen zoals speelstijl, openingskeuze en aantal partijen zijn 

door de gebruiker zelf in te stellen. U kunt zelf matches organiseren 

tussen de verschillende "machines". U kunt verschillende openingsboeken

(al dan niet zelf gemaakt) uitproberen. U kunt kijken wat de invloed is

op de speelsterkte van Rebel, wanneer u een aantal instellingen wijzigt 

enz. enz. 

     

Verder kun u natuurlijk elk van de vier programma's gebruiken bij het 

analyseren van partijen, stelling   en en/of databanken. Hierbij staat 

wederom het gebruikersgemak voorop. Zo Kent Rebel een zogenaamde 

power analyse level waarbij de gebruiker zelf kan bepalen welke zetten

wel of welke zetten niet door Rebel dienen te worden geanalyseerd. 

     

Omdat de speelsterkte van Rebel zo hoog is, wordt het steeds moeilijker

om het programma te verslaan. Ook hiermee is rekening gehouden. Het is

namelijk mogelijk om de speelsterkte van elk van de vier "machines", 

kunstmatig te verlagen tot zeg maar de geschatte sterkte van de gebruiker

     

Ook is het mogelijk op de speelstijl van Rebel zelf in te stellen. U 

heeft de keuze uit; agressief, actief, normaal, solide en defensief.

     



De schaakdatabank:



Zoals al is aangegeven is Rebel 9.0 een schaakprogramma met een 

ingebouwde databank. Deze optie is t.o.v. Rebel 8.0 geheel vernieuwd.

Zo zijn in het databank menu twee kleine grafische bordjes toegevoegd,

waarbij de beginstelling (met openingsclassificatie) en de eindstelling

van de betreffende partij wordt weergegeven. Desgewenst kan elke

(eind)stelling met een klik op de muis door Rebel worden geanalyseerd. 

Echt een zeer mooie optie. 

     

De meeste databank-mogelijkheden zijn binnen Rebel aanwezig. 

De partijen in een database kunnen als een lange lijst zichtbaar worden

gemaakt. Welke items (namen spelers, plaats, jaar, opening, aantal 

zetten) kunnen door de gebruiker zelf worden ingesteld. Je kunt alle 

partijen in de lijst laten zien of slechts een selectie. Welke selectie

dat wordt, kan de gebruiker zelf bepalen met behulp van een zoekmasker.

Zo kan er gezocht worden op naam, op zetten, op stellingen en ga zo maar

door.

     

Verder is het mogelijk om in Rebel direct partijen (of verzamelingen van

partijen ) in het zogenaamde PGN-formaat (Portable Game Notation) te

lezen of schrijven.

     

Het spreekt voor zich dat elke partijverzameling binnen Rebel kan worden

geanalyseerd.

     

Rebel 9.0 kan direct of indirect met een vijftal partij/stelling formaten

overweg. Direct met het eigen Rebel-formaat (extensie *.DAT), het zeer

populaire PGN-formaat en het EPD-formaat (een formaat waarin alleen

posities zijn opgeslagen in leesbare ASCII-tekens, handig bij bijvoorbeeld

het uitwisselen van posities met andere schaakprogramma's). Verder leest 

Rebel indirect de formaten van Chessbase (extensie *.CBF) en NicBase

(extensie *.G30), middels een bijgeleverde conversietool. Eventueel kan

het formaat van Tascbase (extensie *.TBG), middels PGN naar Rebel

worden omgezet.

     



Openingsboeken:



Rebel 9.0 Kent een tweetal openingsformaten. Het MVS- en RBM-formaat.

Het RBM-formaat is door de gebruiker zelf te bewerken. Hiermee kunt U

dus zelf eigen openingsboeken samenstellen. Bijvoorbeeld aan de hand

van een databank met alleen maar (groot)meester partijen Een bepaalde

speler, bijvoorbeeld uw (toekomstige) tegenstanders. U kunt zelf aangeven 

of Rebel bepaalde zetten al dan niet dient te spelen. 

Het omzetten van het RBM-formaat naar het MVS-formaat is ook mogelijk

middels een speciale tool.

     

Nieuw in Rebel 9.0 is de mogelijkheid om openingsboeken door Rebel te

laten analyseren en van een stellingswaardering te laten voorzien. Zo heb 

ik Rebel laten kijken naar een geliefde opening van mij, het Budapester

Gambiet. Hieruit bleek dat een aantal varianten, die ik met deze opening

speel, waarvan ik dacht dat ze goed genoeg waren voor gelijkspel na de

opening, volgens Rebel een wat optimistische kijk te zijn.

     

U ziet wel voor het inleren van openingen, openingsvoorbereiding e.d.

zijn de mogelijkheden binnen Rebel legio.





Overig:



Te noemen hierbij valt: het grafische overzicht, waarbij de geladen 

partij middels een vijftiental kleine grafische borden wordt verdeeld.

Hierbij kunt u in een oogopslag zien, het verloop van de partij, 

eventueel met computer score. Klik een van de vijftien bordjes aan en 

Rebel springt hier automatisch naar de gekozen stelling.

     

Rebel Kent vele speelnivo's. In de categorie leuk vallen de zogenaamde

energy levels, waarbij Rebel zeer zwak begint (opening / middenspel)

maar tegen dat het eindspel weer op volle toeren begint te draaien. Of

Rebel gaat in het begin van de partij er vol tegenaan maar ja, er komt 

waarschijnlijk ook nog een eindspel om de hoek kijken en dan is Rebel 

weer te moe.

     

Hiernaast bezit Rebel een zogenaamde simultaan modus. U kunt hierbij

een viertal simultaan partijen tegen Rebel spelen. Verder kunt u op 

verschillende manieren blind (leren) schaken.

     

Een speciale optie om emailschaak te kunnen spelen is ook aanwezig.

     



Samenvattend:



Rebel 9.0 is naar mijn mening een zeer sterk schaakprogramma. 

Bijzonder eraan vind ik dat er vele opties aanwezig zijn, waarbij 

de gebruiker veel naar eigen wens kan instellen. Van schaakdatabank

tot simultaanspelen. Kortom zeer compleet. Er zit voor elke schaker

wel wat bij.

     

Zijn er eigenlijk zaken die te wensen overblijven ?

Jazeker, wat is een mens zonder wensen ? Zo zou ik graag zien dat de

analyses van Rebel niet als tekst, maar als variant wordt weergegeven.

Uitbreiding van het aantal speelnivo's met bijvoorbeeld de Fischer-klok.

Een zogenaamde "echte" toernooi optie, waarbij terugnemen van zetten,

niet mogelijk is. eventueel gekoppeld aan een rating-systeem. De 

mogelijkheid van het aanbieden van remise aan Rebel.

     

Verder zou ik (ik weet niet of dit uitvoerbaar is) graag een relatie 

zien, tussen de te gekozen opening door Rebel een de ingestelde 

speelstijl. Bijvoorbeeld: de speelstijl is agressief, Rebel mag dan 

wel Siciliaans spelen maar beslist geen Russisch.

     

Maar al met al, kan ik U REBEL 9.0 van harte aanbevelen.

     

25 september 1997.

Wybe koopmans (larsmans@worldaccess.nl)